3.3.3Persoon­lijke maat­regelen

We hebben al gezien dat ieder bedrijf maatregelen moet nemen om schadelijk geluid aan te pakken. Maatregelen bij de bron (bronbestrijding, zoals het omkasten van een machine) hebben voorrang op maatregelen die de effecten van schadelijk geluid verminderen (overdrachtsmaatregelen, zoals een geluidsscherm). Bij de meeste bedrijven in de timmerindustrie blijft er ondanks deze maatregelen een blootstelling aan schadelijk geluid en daarom moeten persoonlijke maatregelen worden genomen.

Stap 5: Individuele bescherming

Bij geluidsniveaus boven de 80 d(B)A moet een bedrijf gehoorbeschermingsmiddelen inzetten om gehoorschade bij de werknemers te voorkomen. Deze persoonlijke beschermingsmiddelen moeten voldoen aan de norm EN 352 en worden gedragen in alle bedrijfsruimten met een hoge geluidsbelasting. Het bedrijf bepaalt op basis van de uitkomsten van de geluidsbeoordeling waar het dragen van PBM verplicht is en moet hiervoor geluidszones markeren. PBM worden door de werkgever verstrekt; het gebruik van door medewerkers zelf aangeschafte headsets of noise cancelling kappen is niet toegestaan.

Gehoorbeschermingsmiddelen

De gehoorbeschermingsmiddelen moeten het geluid dempen zodat het geluidniveau in het oor maximaal 80 dB(A) bedraagt. De geluidniveaus in het bedrijf en de geluiddempende eigenschappen van de gehoorbeschermingsmiddelen bepalen dus het type gehoor-bescherming dat gedragen moet worden.

Naast de geluiddempende eigenschappen van de gehoorbeschermingsmiddelen is het gebruikscomfort belangrijk. PBM moeten aansluiten op de ergonomische eisen van de medewerkers. Het is belangrijk dat gebruikers hun PBM als prettig ervaren en enige keuzemogelijkheid hebben, mits de gehoorbeschermers voldoende demping bieden. De acceptatie door werknemers neemt toe als er iets te kiezen valt.

In onderstaande tabel staan 3 typen gehoorbeschermingsmiddelen genoemd, met dempingswaarde en gemiddelde levensduur. Onder de tabel gaan we verder op deze PBM in.

Verschillende typen gehoorbeschermingsmiddelen.

• Otoplastieken zijn op maat gemaakte gehoorbeschermers, die voorzien worden van een akoestisch filter dat is afgestemd op de geluidsbelasting in het bedrijf. Door het juiste filter te kiezen is het mogelijk om spraak goed te kunnen verstaan, terwijl schadelijk geluid gedempt wordt. In de CAO-timmerindustrie is bepaald dat de werkgever verplicht is om aan de werknemer die werkzaam is in geluidszones boven de 80 dB(A) otoplastieken ter beschikking te stellen. Maar ook met oorkappen of met oordopjes kunnen goede resultaten worden behaald.
• Oorkappen zijn kunststof delen die de gehele oorschelp omsluiten en met behulp van een beugel op z’n plaats worden gehouden. Voor goede werking moet de afdichtring goed aansluitend op het hoofd. Oorkappen kunnen voor brildragers ongeschikt zijn als er geen goede afsluiting is bij de pootjes van de bril.
• Oordopjes zijn kunststof gehoorbeschermers die aan een beugel tegen de gehoorgang worden gedragen of oorproppen (schuimpjes), al dan niet met een koordje verbonden, die in de gehoorgang worden ingebracht. Oorproppen bieden alleen bescherming als deze op de juiste manier worden ingebracht. Onderstaande instructie is hiervoor belangrijk.

Instructie voor het gebruik van oorproppen:

1. Rol de oorproppen tussen duim en wijsvinger tot een dun rolletje dat gemakkelijk in de gehoorgang kan worden geplaatst.
2. Pak met de linkerhand de bovenkant van uw oorschelp en trek deze omhoog en naar achteren.
3. Druk de gehoorbeschermer (voorzichtig) met de rechterhand zo diep als mogelijk in de gehoorgang.
4. Wacht even tot de oorprop weer uitzet en de gehoorgang afsluit.
5. Laat de oorschelp los en druk nogmaals na.

Voor tijdelijke medewerkers zoals uitzendkrachten wordt vaak gekozen voor oordopjes als gehoorbeschermingsmiddelen. Hiermee kan bij correct gebruik voldoende bescherming worden gerealiseerd.

Bij het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen zijn zaken zoals goede hygiëne, periodiek onderhoud en tijdige vervanging belangrijk. Voor otoplastieken zijn reinigingssetjes verkrijgbaar. En voor de goede pasvorm is het periodiek (ééns in de 2 à 3 jaar) uitvoeren van een lektest belangrijk. De leverancier van otoplastieken kan hierin voorzien.

Akoestische alarmsignalen

Het gebruik van gehoorbeschermingsmiddelen heeft ook gevolgen voor de werking van alarmsignalen zoals een slow hoop of een sirene. Bij de inzet van gehoorbeschermers moet hiermee rekening worden gehouden, want met de juiste filters in otoplastieken is het mogelijk om beschermd te zijn tegen schadelijk geluid en alarmsignalen te kunnen horen.

Bepaal ook voor medewerkers die slechthorend zijn, of de werking van alarmsignalen voldoende is om ook deze specifieke groep tijdig te kunnen waarschuwen voor een naderende heftruck, een startende machine of voor een calamiteit (ontruimen). Naast een akoestisch signaal kan ervoor gekozen worden om een visueel alarm (zoals een knipperende lamp) in te zetten.

Voorlichting over schadelijk geluid

Medewerkers zijn gewend aan geluid in een timmerbedrijf en ervaren dat niet direct als een risico. Vandaar dat goede voorlichting belangrijk is, om draagvlak te krijgen voor maat-regelen zoals het sluiten van kappen bij machines en het dragen van otoplastieken. Hierbij is extra aandacht voor jeugdige medewerkers raadzaam, omdat schadelijk geluid één van de thema’s is waar zij mee moeten leren omgaan.

In de voorlichting gaat het om bewustwording van de gevolgen van schadelijk geluid. Deel de resultaten van de beoordeling van geluidsniveaus waaraan medewerkers worden blootgesteld en leg uit wat dat betekent. Benoem ook de geluid reducerende maatregelen die al zijn doorgevoerd in het bedrijf. Hiermee begrijpen medewerkers beter waarom maatregelen in het bedrijf worden genomen om medewerkers tegen schadelijk geluid te beschermen.

Neem de afspraken over het gebruik van PBM op in een werkinstructie en geef hierover regelmatig voorlichting. Laat in een toolbox en het onderwerp ‘geluid’ regelmatig terugkomen, zodat medewerkers hiermee bekend en weten wat er wordt verwacht. In bijlage 4 is een voorbeeld toolbox schadelijk geluid toegevoegd.

Als laatste wordt er naast het verstrekken van PBM en het geven van voorlichting en instructie van de werkgever verwacht dat er toezicht is de naleving van afspraken. Het is dus verplicht om erop toe te zien dat gehoorbeschermingsmiddelen correct worden gedragen en als dit niet gebeurt moet de werkgever actie ondernemen. Let hierop als leidinggevende en geef zelf het goede voorbeeld.