3.1 Beschrij­ving van het gevaar / risico

Bij machinale houtbewerking en montage komen vaak hoge geluidsniveaus voor in onze sector. Hierbij komt het geluidniveau regelmatig boven 80 dB(A), dat is schadelijk voor ons gehoor en kan blijvende gehoorschade (lawaaidoofheid) veroorzaken. Lawaaislechthorendheid is een erkende beroepsziekte, die met 18700 meldingen van gehoorstoornissen hoog scoort in de ziektelast beroepsbevolking.

Bij ernstige lawaaidoofheid wordt het steeds moeilijker om een gesprek te voeren en zijn groepsgesprekken vrijwel niet meer mogelijk. Gehoorverlies wordt vaak pas merkbaar als de schade al is aangericht en kan leiden tot sociaal isolement. Daarom is aandacht voor schadelijk geluid in het bedrijf belangrijk, zodat de juiste maatregelen worden genomen en gehoorschade wordt voorkomen.

Wat is geluid?

Geluiden zijn drukveranderingen in de lucht die je kunt horen. Luchtdrukverschillen laten het trommelvlies binnen in het oor trillen en deze trillingen worden doorgegeven naar trilhaartjes, die de trillingen weer doorgeven aan gehoorzenuwen. Bij gehoorschade door schadelijk (machine) geluid raken de trilhaartjes beschadigd. Dit gaat vaak geleidelijk en is merkbaar als je hoge tonen minder goed kunt horen.

De geluidssterkte wordt uitgedrukt in dB(A). Geluid wordt logaritmisch berekend en daardoor betekent iedere 3 dB(A) verhoging van het geluid een verdubbeling van de blootstelling. Zo is de mogelijke gehoorschade door een geluidsbelasting van 8 uur per dag bij 80 dB(A) vergelijkbaar met 4 uur per dag bij 83 dB(A).

Schadelijk geluid wordt veroorzaakt door verschillende geluidsbronnen. Naast het geluid van machines, maakt bijvoorbeeld ook een tacker op perslucht of een vallende pallet lawaai. Het geluidsniveau van machines varieert per type machine, maar ook per houtsoort die wordt bewerkt. En verder is de akoestiek van de bedrijfsruimte bepalend voor de geluidsbelasting die medewerkers ervaren.

Decibelschaal.

Als je op een afstand van één meter geen gesprek kunt voeren zonder stemverheffing, dan is het geluidniveau waarschijnlijk groter dan 80 dB(A) en dus gehoor beschadigend. In onderstaande tabel staat bij enkele houtbewerkingsmachines of gereedschappen de geluidsbelasting:

Voorbeelden van geluidsbelasting door houtbewerkingsmachines.

Voor het aanpakken van schadelijk geluid moet bekend zijn waar zich geluidsbronnen bevinden, hoe hoog de dagelijkse geluidsbelasting is en hoe hoog de geluidsbelasting door piekgeluiden voor medewerkers is. Hiervoor zijn metingen of schattingen nodig. Bedrijven moeten werken vanuit bronbestrijding, d.w.z. dat geluid zoveel mogelijk gereduceerd moet worden bij de machines. Er moet dus preventief gewerkt worden aan geluid; het gebruik van gehoorbescherming alleen is niet voldoende.